Hoogsensitieve kinderen

Beschrijving

Hoogsensitieve kinderen nemen veel waar. Ze herkennen de kleinste veranderingen en details, bijvoorbeeld een poster in het klaslokaal die verhangen is, het nieuwe T-shirt dat je aanhebt, een plant die te weinig water heeft gehad en een beetje slap hangt. Zowel thuis als op school observeren ze voortdurend. Om goed te kunnen zien wat er gebeurt nemen ze meestal niet direct actief deel aan een situatie, ze staan liever eerst op enige afstand toe te kijken. Ook in situaties met sociale interactie zijn ze oplettend. Ze weten bijvoorbeeld precies te benoemen wat er in een bepaalde situatie gebeurd is, ook als dat inmiddels lang geleden is. Op school observeren hoogsensitieve kinderen bijvoorbeeld nauwkeurig welke kinderen de neiging hebben om fel te reageren. Ze weten vervolgens precies wat ze bij deze kinderen beter kunnen laten, om niet zelf met die felle reactie geconfronteerd te worden. Ze denken diep na over oorzaak en gevolg.

Amerikaans psycholoog Elaine N. Aron, de grondlegster van het begrip hoogsensitiviteit, noemt twee aspecten kenmerkend voor een hoogsensitief kind: ‘de neiging veel op te merken’ en ‘diep te reflecteren alvorens te handelen’ (Het hoog sensitieve kind, 2004, p. 23). Door de combinatie van beide aspecten kan een hoogsensitief kind angstig lijken. Wanneer op school verteld wordt over een heftige storm in Frankrijk waarbij caravans geraakt werden door vallende bomen en een persoon daardoor is overleden, denkt het kind daar diep over na en betreft het gebeuren op zijn eigen situatie. ’s Avonds in bed komen de tranen: het kind wil niet op vakantie, want ‘stel je voor dat ook op onze caravan een boom valt, zijn we dan allemaal dood?’. In feite is vooral sprake van behoedzaamheid, omdat het kind weet wat er allemaal kan gebeuren.

Hoogsensitieve kinderen voelen zich het meest op hun gemak bij volwassenen die voortdurend rustig en oprecht met hen omgaan. Dan durven ze zichzelf te laten zien en blijken het spontane, communicatieve, sociale, creatieve en intelligente kinderen die veel te vertellen hebben. Verhef je echter regelmatig je stem, reageer je wel eens boos of heb je de neiging steeds weer te corrigeren, waardoor nadruk komt te liggen op dat wat niet goed gaat (“Zit nou toch eindelijk eens stil”, “Doe eens normaal”, “Je werk is niet netjes genoeg”), dan zal een hoogsensitief kind zich onvoldoende veilig bij je voelen.

Hoogsensitieve kinderen koppelen een sterke emotionele beleving aan de dingen die ze opmerken. Op een bepaalde manier hebben ze dat nodig. Want door het ervaren van een innerlijke reactie heeft dat wat ze waarnemen waarde en betekenis voor hen. Ze kunnen indrukken pas ‘plaatsen’ wanneer ze weten wat deze gevoelsmatig voor hen betekenen. Iedere indruk moet iets losmaken, of dat nu vreugde, verdriet, afschuw, schrik, angst, verbazing, verwondering of wat dan ook is. Daarom zoeken ze indrukken op en halen deze diep naar binnen, door ze tot een onderdeel van hun innerlijke beleving te maken. Maar te veel indrukken achter elkaar, of een te heftige indruk ineens, kan tot uitputting leiden. Het kind raakt zo vol, dat het minder goed gaat functioneren. Er ontstaat, wat Elaine Aron noemt, ‘overprikkeling’. Dat kan zich uiten in teruggetrokken of juist heel druk gedrag, woede-aanvallen, hangerigheid, op zichzelf willen zijn, huilen, boosheid of concentratieproblemen.

Kenmerken

Elaine Aron richt zich in haar verklaring van hoogsensitiviteit vooral op emotionele oorzaken en gevolgen, en legt nogal wat nadruk op overprikkeling. Daardoor ontstaat de indruk dat problemen rondom hoogsensitiviteit vooral te maken hebben met ’te open staan’ voor indrukken en daardoor snel overprikkeld raken. Maar hoogsensitiviteit is meer dan dat.

Hieronder volgt een opsomming van kenmerken van hoogsensitieve kinderen, onderverdeeld in vier categorieën:

  • lichamelijk: het fysieke lichaam, inclusief de zintuigen
  • emotioneel: gevoelens, omgang met anderen
  • mentaal: denken, leren, informatieverwerking
  • spiritueel: besef van een zingevende context, eventueel vallend buiten de grenzen van het direct waarneembare

Bij hoogsensitieve kinderen herkennen we kenmerken uit alle vier categorieën. De kenmerken staan in relatie tot elkaar en hebben dus vooral betekenis in hun onderlinge samenhang.

Kenmerken op lichamelijk gebied:

• veel zien, kleine veranderingen waarnemen
• graag ‘langs de kant’ staan om te observeren
• scherp horen, bijvoorbeeld geluiden snel ‘hard’ noemen
• geïrriteerd zijn door kleine ongemakken, zoals een natte mouw of labeltjes in kleding
• intens reageren op lichamelijke pijn
• subtiele geur- en smaakverschillen onderscheiden
• gevoelige ogen, bijvoorbeeld licht snel ‘fel’ noemen

Kenmerken op emotioneel gebied:

• aanvoelen van stemmingen en emoties
• zich snel zorgen maken
• toetrekken naar kinderen die enigszins buiten ‘de groep’ vallen
• behoefte hebben aan een rustige omgeving met niet te veel mensen
• moeite hebben met veranderende omstandigheden
• de kwetsbaarheid van anderen zien en begrijpen
• tijd nodig hebben om aan een nieuwe situatie of omgeving te wennen
• inlevingsvermogen, zich goed kunnen verplaatsen in de gevoelens van anderen
• niet van verrassingen houden
• op jonge leeftijd al in staat zijn tot zelfreflectie
• niet in het middelpunt van de belangstelling willen staan

Kenmerken op mentaal gebied:

• een goed geheugen hebben
• voor de leeftijd over een grote woordenschat beschikken
• snel van de ene gedachte naar de andere associëren
• diepzinnige vragen stellen
• eindeloos willen weten ‘waarom’
• resultaten van rekenen blijven achter bij de rest van de vakken
• een goed gevoel voor vreemde talen hebben, maar die graag in de praktijk leren via conversatie (liever dan uit een boekje)
• kennis op school niet letterlijk willen/kunnen reproduceren, maar liever creatief toepassen
• moeite hebben met structureren en organiseren
• een hekel hebben aan oefenen en herhalen
• dichtklappen of zenuwachtig worden bij feitelijke, gesloten vragen
• liever belevend lezen dan begrijpend lezen

Kenmerken op spiritueel gebied:

• eigen wijsheid, heel gericht de eigen weg volgen
• vol levenslust, heel blij en enthousiast kunnen zijn
• zeer hechten aan de waarheid
• gericht zijn op liefde en vrede
• diep nadenken over levensvragen
• sterke binding hebben met de natuur (planten, dieren)
• blijk geven van respect voor het leven en voor andere mensen
• wat tegenover elkaar staat tot harmonie (willen) brengen (‘mediator’)

Sommige kinderen geven blijk van paranormaal-spirituele kenmerken. Deze kenmerken zijn niet karakteristiek voor alle hoogsensitieve kinderen, maar kunnen bij enkele van hen wel overduidelijk aanwezig zijn:

• geesten of entiteiten ervaren
• communiceren met elfjes, kabouters enzovoort
• telepathische vermogens bezitten
• gebeurtenissen voorzien
• licht en kleuren (aura’s) waarnemen
• herinneringen aan vorige levens hebben

Wat ik voor u kan betekenen

Herkent u bepaald gedrag of kenmerken uit bovenstaande tekst die betrekking hebben op uw kind?
Dan kan ik begeleiding bieden met het leren omgaan met prikkels uit de omgeving.
Leren omgaan met emoties van zichzelf en van de ander. Lichamelijke klachten zoals buikpijn en hoofdpijn of (faal)angst. Een veilige omgeving creëren rondom zichzelf. Hoe om te gaan met dromen of voelen van overledenen. Kijk verder onder het kopje kindertherapie of natuurgeneeswijzen of doe de hoogsensitiviteits test van Elaine N. Aron.

Neem gerust contact met mij op voor vragen en / of afspraak. Zie contactpagina.

HOME >>